Ресей президенті Владимир Путин Әзербайжан басшысы Ильхам Әлиевтен Azerbaijan Airlines ұшағы апаты үшін кешірім сұрады.

Бұл жөнінде Кремльдің баспасөз қызметі хабарлады. Хабарламада Путин Ресейдің әуе кеңістігінде болған “қайғылы оқиғаға байланысты” кешірім сұрап, қаза болғандардың отбасына көңіл айтқаны жазылған.

“Әңгіме барысында кестеге сәйкес ұшып келген Әзербайжанның жолаушылар ұшағы Грозный әуежайына бірнеше рет қонуға талпынғаны атап өтілді. Ол кезде Грозный, Моздок және Владикавказ қалаларына украиналық соғыс дрондары шабуылдап, ресейлік әуе қорғаныс жүйесі шабуылға тойтарыс беріп жатқан еді” деп жазылған хабарламада.

25 желтоқсанда Embraer E190 ұшағы Ақтау маңында апатқа ұшыраған. Борттағы 67 адамның 38-і қаза болған, 29 тірі қалған.

Кремльдің жазуынша, қазір Грозныйда Әзербайжан бас прокуратурасының екі өкілі жүр. Олар Ресей тергеу комитеті мен бас прокуратурасы өкілдерімен бірге істеп жатқаны айтылады.

"Росавиация" бастапқыда "ұшаққа құстар соғылып, апат содан болуы мүмкін" деп хабарлаған еді. Авиация сарапшылары оған күмән келтірген. Батыс сарапшылары Әзербайжан билігіндегі дереккөздерге сүйене отырып, ұшақ апатына "құрлық-әуе" санатына кіретін ресейлік ракета түрті болуы мүмкін деп болжаған. Дереккөздің айтуынша, ракета Грозный әуесінде дронға қарсы режим күшінде болған кезде ұшырылған, снаряд ұшаққа жақын жерде жарылып, сынықтары салонға тиген.

Ұшақ апатын зерттеп жатқан Қазақстан билігі оқиғаға не түрткі болғанын ресми түрде жарияламады.

Бір күн бұрын Росавиация Azerbaijan Airlines ұшағы 25 желтоқсанда таңертең Грозныйға қонбақ болған кезде қала төбесінде "кілем" режимі күшінде болғанын растап, барлық әуе кемелері қауіпті аймақтан кетуі тиіс болғанын жеткізді. Дегенмен ол ұшақтың ресейлік ракетадан зақымданғаны жөнінде болжамдарға пікір білдірмеді.

27 желтоқсанда Azerbaijan Airlines апатқа дейін ұшаққа "сырт жақтан физикалық және техникалық әсер" болған. Компания алдын ала нәтижелер осылай көрсетті деп мәлімдеген. Бұл туралы Reuters агенттігі жазды.

Әуе компаниясы тергеу аяқталғанға дейін Ресейдің 10 қаласына ұшуды тоқтатқанын мәлімдеді.

Алматыдағы балалар үйінің тәрбиеленушілерін Қонаев қаласына күштеп көшіру кезінде болған даудан кейін Алматы облысы әкімінің орынбасары мен облыстағы екі басқарманың жетекшісі қызметінен алынды. Бұл туралы ҚазАқпарат хабарлады.

Ақпарат агенттігінің хабарлауынша, лауазымынан босатылғандар – Алматы облысы әкімінің орынбасары Болат Күреңбеков, білім басқармасының басшысы Салтанат Беспаева және ішкі саясат басқармасының басшысы Ерік Әбітов.

Болат Күреңбеков Алматы облысы әкімінің орынбасары қызметіне былтыр тамызда тағайындалған. 2021 жылдан бері ол Қостанай облысында Ұлттық қауіпсіздік комитеті департаментінің басшысы болған. Қызметін 2000 жылы бастаған Күреңбеков түрлі жылдары Павлодар, Алматы облыстарында, Алматы, Астана қалаларында Ұлттық қауіпсіздік комитетінде басшылық қызметтерін атқарған.

Алматыдағы "Бағанашыл" балалар үйіндегі тәрбиеленушілерді Қонаев қаласына көшіру бастамасына балалар наразы екені наурыз айында мәлім болған. 21 шілде күні көшіру кезінде балалар полиция қызметкерлеріне қарсылық танытып, оқиға орнынан түсірілген кадрлар қоғам наразылығын тудырды да, жағдайға Қазақстан президенті Қасым-Жомарт Тоқаев араласты. Президент баспасөз хатшысы Руслан Желдібай президент тапсырмасымен балалар үйі Қонаевқа көшірілмейтінін, оның Алматы қаласы балансына өтетінін хабарлады. Осыдан кейін бұл дауға жол берген лауазымды тұлғалар жөнінде тексеріс басталған.

Сейсенбі, 12 тамыз күні Алматы облысындағы Сорбұлақ су қоймасынан апатқа ұшыраған тікұшақтың үшінші экипаж мүшесі Аман Амангелдінің мәйіті табылды. Бұл туралы қорғаныс министрлігі хабарлады.

"12 тамыз күні экипаж командирінің көмекшісі капитан Аман Нұрланұлы Амангелдінің денесі табылды. Тәжірибелі ұшқыш, күрделі метеорологиялық жағдайларда бірнеше мәрте ұшып жаттыққан. Түрлі ауқымдағы жаттығулар мен операцияларға қатысқан. Жоғары орындаушылық тәртібімен және мінсіз қызметтік беделімен ерекшеленген. EC-145 тікұшағындағы ұшу уақыты – 295 сағат" деді министрлік Telegram-арнасында.

Бұған дейін оқиға орнынан экипаж командирі майор Нұржігіт Үйсінбаев пен борт технигі капитан Бақтияр Ержігітовтің сүйегі табылған.

Қорғаныс министрлігіне қарасты ЕС-145 әскери тікұшағы 25 шілде күні Алматы облысы аумағында хабар-ошарсыз кеткен. Кейінірек тікұшақ сынықтары Алматы облысындағы Сорбұлақ су қоймасынан табылып, құтқарушылар экипаж мүшелерін осы су қоймасынан іздеуге кіріскен.

Нұржігіт Үйсінбаев 10 тамыз күні Түркістан облысы Төлеби ауданындағы Сұлтанрабат ауылының зиратына, Бақтияр Ержігітов Павлодар облысында жерленді.

Вашингтон мен Пекин сауда бітімін тағы бір 90 күндік мерзімге ұзартты. АҚШ президенті Дональд Трамп сейсенбі, 12 тамыз күні Truth Social әлеуметтік желісінде Қытай тауарына баж салығын арттыруды 10 қарашаға дейін шегеретін жарлыққа қол қойғанын мәлімдеді. Қытай сауда министрлігі де АҚШ тауарларына баж салығын арттыру мәселесін үш айға шегеретінін хабарлады.

АҚШ пен Қытай арасындағы осыған дейін сауда бітімі сейсенбіде аяқталуға тиіс болған. Бұған дейін Вашингтон қытай тауарларына баж салығын 145 пайызға дейін, ал Қытай америкалық импортқа қойылған салықты 125 пайызға дейін көтеретінін мәлімдеген. Енді қарашаға дейін қытай импортына қойылған баж салығы 30 пайыз, америкалық импортқа қойылған салық 10 пайыз көлемінде болмақ.

"Енді не боларын байқап көреміз" деді Трамп дүйсенбі күнгі баспасөз мәслихатында Қытай басшысы Си Цзиньпинмен қарым-қатынасы жақсы екенін атап өтіп.

Қытай билігі сауда бітімін ұзарту ғаламдық экономикаға оң әсер етіп, екі ел басшысының 5 маусымдағы телефон әңгімесінде қол жеткізген мәмілесін нығайтуға бағытталған деді.

Өткен аптада Трамп АҚШ пен Қытай сауда келісіміне келуге жақын екенін, келісім жасалса, жылдың аяғына дейін Си Цзиньпинмен кездесетінін мәлімдеген.

Қос тарап мамыр айында Швейцариядағы Женева қаласында өткен келіссөзден кейін 90 күнге сауда бітімін жариялаған. Шілденің аяғында екі ел өкілдері Швециядағы Стокгольмде қайта бас қосып, АҚШ өкілдері Трампқа сауда бітімін ұзарту жөнінде ұсыныс білдірген.

Дональд Трамп екінші мәрте президент болып сайланғалы әлем елдерімен баж салығын қайта қарап, теріс сальдо қалыптасқан елдерден келетін тауарға кеден салығын арттыратынын мәлімдеген.

Вашингтон сондай-ақ Мәскеуге қысым қысым көрсету аясында Пекинді Ресей мұнайын сатып алуды доғаруға шақырған. Трамп Пекин бұл үндеуге құлақ аспаса, Қытайға екінші деңгейлі санкция жариялайтынын айтқан.

Әзербайжан сыртқы істер министрлігі Баку мен Ереван арасындағы парафирленген бейбіт келісімнің 17 тармақтан тұратын мәтінін жариялады.

Бұл құжатқа қарағанда, тараптар бір-біріне қарсы күш қолданудан бас тартады, бөлек келісім аясында шекара делимитациясын жүргізеді, сондай-ақ бейбіт келісім шарттарын орындауды қадағалау жөнінде ортақ комиссия құрады.

Сонымен қатар келісім күшіне енгенде Әзербайжан мен Армения бір-біріне қарсы берген халықаралық сот шағымдарын қайтарып алмақ.

8 тамыз күні Вашингтондағы кездесуде Әзербайжан президенті Илхам Әлиев пен Армения премьер-министрі Никол Пашинян әскери қақтығыстан бас тартып, дипломатиялық қарым-қатынасты қалыпқа келтіруге келісті.

"Олар 35 жыл бойы соғысты. Енді олар достасып отыр" деді Трамп үшжақты келісімді қорытындылап.

Ал Әлиев пен Пашинян Трампты Нобель бейбітшілік сыйлығына ұсынды.

Келіссөз қорытындысы бойынша, Армения аумағы арқылы өтетін Зангезур дәлізін 99 жыл бойы америкалық компания бақылайтын болды. Бұл дәліз "Трамптың бейбітшілік пен өркендеуге арналған жолы" (Trump Route for International Peace and Prosperity, немесе TRIPP) деп аталды.

Зангезур дәлізі Әзербайжанды Нахчыван дейтін эксклавымен жалғамақ.

ОҚИ ОТЫРЫҢЫЗ

АҚШ Зангезур дәлізін өз бақылауына алуды ұсынды. Армения, Әзербайжан және Иран бұған қалай қарайды?

Қазақстан президенті Қасым-Жомарт Тоқаев халықаралық пән олимпиадалары жеңімпаздары мен жүлдегерлерін марапаттау рәсімінде елде салынатын алғашқы атом электр станциясына (АЭС) атау беру жөнінде конкурс өткізуді ұсынды.

– "Росатом" компаниясымен бірге салынатын алғашқы атом электр стансасы стратегиялық маңызға ие. Бірер күн бұрын оның құрылысы ресми түрде басталды. АЭС энергетика нысаны ғана емес, ғылыми-техникалық прогрестің жарқын символы болуға тиіс. Әзірге оның атауы жоқ. Бұл еліміздегі тұңғыш станса болғандықтан, халық арасында үздік атау жөнінде байқау жариялауға болады деп санаймын. Осы сайысқа қатысып, шығармашылық қарымдарыңызды көрсетуге шақырамын. Бәлкім, шешім қабылдаған кезде сіздердің де ұсыныстарыңызға сүйенерміз, – деді ол.

Өткен аптада Алматы облысында станция құрылысы ресми түрде басталған. Орталық Азиядағы алғашқы АЭС-ті Ресейдің "Росатом" мемлекеттік корпорациясы салмақ. 8 тамыз күні облыстағы Үлкен ауылында Қазақстан атом энергетикасы жөніндегі агенттігінің басшысы Алмасадам Сәтқалиев пен "Росатомның" бас директоры Алексей Лихачев салтанатты батырманы басып, нысанға капсула салды.

Құрылыс Ресей халықаралық санкцияға ұшырап, ұзақмерзімді міндеттемелерін орындау әлеуеті әлсіреген тұста жүрмек. Биыл шілдеде Түркиядағы "Аккую" атом электр станциясын салу алаңында жалақы кешіккенін айтқан жұмысшылар ереуіл бастаған. "Росатом" жалақының кешігуіне "дос емес елдердің әрекеті" түрткі болды деді.

Қазақстанда екінші және үшінші АЭС-ті қытайлық CNNC компаниясы соқпақ. Байқаушылардың айтуынша, екінші және үшін станция құрылысы тезірек аяқталып, жалпы құны "Росатом" станциясынан арзанға шығуы ықтимал. Сәтқалиевтің сөзінше, "Росатом" жобасын жүзеге асыруға шамамен 14-15 млрд доллар жұмсалмақ.

ОҚИ ОТЫРЫҢЫЗ

Қазақстанда үшінші АЭС-ті де Қытай салмақ. Үкіметтің көздегені не?

11 тамыз күні Павлодар облысында жақындары мен ауылдастары 32 жастағы Бақтияр Ержігітовті жер қойнауына тапсырды. Бұл хабарды облыс әкімі Асайын Байханов telegram-парақшасында жазды. Бір үйдің жалғыз ұлы болған марқұмның артында әйелі, төрт жасар ұлы мен екі жасар қызы қалды.

Бақтияр Ержігітов – 25 шілде күні Алматы облысы аумағында хабар-ошарсыз кеткен Қорғаныс министрлігінің EC-145 әскери тікұшағында болған үш әскери қызметкердің бірі. Кейінірек тікұшақтың сынықтары Алматы облысындағы Сорбұлақ су қоймасы аумағынан табылған соң, құтқарушылар тікұшақ пен экипаж мүшелерін су қоймасынан іздестіруге кіріскен.

Экипаж мүшесінің туысының айтуынша, әскери тікұшақ 25 шілде күні таңертеңгі 7 кезінде Шымкенттен ұшып шыққан. Екі сағаттан соң Луговойға қонып, жанармай құйып алған соң қайта ұшып кеткен. Содан кейін экипаж байланысқа шықпаған.

9 тамыз, сенбі күні Сорбұлақта 14 метрге жуық тереңдіктен тікұшақ бөлшектері мен бір адамның сүйегі табылды. Ол адам – әскери тікұшақ экипажының командирі, 33 жастағы майор Нұржігіт Үйсінбаев екені анықталды. Келесі күні Бақтияр Ержігітовтің денесі де су қоймасынан табылды.

ОҚИ ОТЫРЫҢЫЗ

Әскери тікұшақтың жоғалуы: Сорбұлақтан екінші адамның денесі табылып, судан шығарылды

Сол күні, 10 тамызда Нұржігіт Үйсінбаев Түркістан облысы Төлеби ауданындағы Сұлтанрабат ауылындағы зиратқа жерленді. Марқұмның артында үш жарым жасар ұлы қалды.

Апатқа ұшыраған тікұшақта болған үшінші адам – Аман Амангелді әлі табылған жоқ. Құтқарушылар оны іздестіріп жатыр.

Ресей президенті әкімшілігі басшысының орынбасары, Владимир Путиннің жақын серіктерінің бірі Дмитрий Козак жуырда Путинге Украинадағы соғысты тоқтатып, бейбіт келіссөз бастау жайлы ұсыныс жасаған. The New York Times басылымы Кремльге жақын бірнеше дереккөзге сүйеніп, осылай деп жазды.

Олардың айтуынша, Козак Путинге соғыс іс-қимылдарын тоқтатуға қоса Ресейде ішкі реформалар жүргізуді де ұсынған. Атап айтқанда, ол күштік құрылымдарға бақылауды күшейту және тәуелсіз сот жүйесін құру қажеттігін айтқан.

Ұзақ уақыт бойы маңызды мемлекеттік жобалар мен өңірлерді қадағалаған Козак кейінгі кезде Кремльдегі ықпалын біртіндеп айырыла бастаған. Ол атқарған өкілеттіктердің көбі Украинаға байланысты қатаң ұстанымды қолдайтын және оккупацияланған аумақтарды басқаруға белсенді араласып жүрген Сергей Кириенкоға өткен. Соған қарамастан, Козак Украинадағы соғысқа жеке басы қарсы адам ретінде белгілі Ресейдің санаулы жоғары лауазымды тұлғаларының бірі болып қалып отыр.

Дереккөздер Ресей Украинаға кең ауқымды басқыншылық соғыс ашпай тұрып-ақ Путинді ондай соғыстың қандай салдары болуы ықтимал екендігі жайлы, соның ішінде украин армиясы мен қоғамының қатаң қарсылығына тап болғатынын ескерткенін айтқан. Соғыс басталғаннан кейін ол бітім жөнінде келісуге тырысқан, алайда Путин оның ұсыныстарын қабылдамай тастаған. Соған қарамастан, Козак Путинге жолығу мүмкіндігінен айырылған жоқ және ол Батыс өкілдерімен бейресми байланыстарға қатысып келеді дейді дереккөздер.

Бұған қоса, Батыстағы дереккөздердің айтуынша, Козак өзі сөйлескен шетел өкілдерінен Путинді қазіргі бағытынан өзгертуге және соғысты тоқтатуға көндіруге көмектесетін уәждер мен ұсыныстар бар ма деп бірнеше рет сұрапты.

Сарапшылар Путиннің маңайында қатаң бағытты ұстанатындар басым болғандықтан, Кремль шешімдеріне Козактың ықпалы шектеулі деп есептейді. Әйткенмен, оның соғысты тоқтату жөніндегі үндеуі Ресей билігінде қақтығысты бейбіт жолмен шешуді қолдайтын күштер бар екенін көрсетеді, деп жазады The New York Times.

Аса ірі көлемде алаяқтық жасаған және қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастырған деген айыппен ұзақ мерзімге сотталған Biz Birgemiz Qazaqstan қайырымдылық қорының бұрынғы басшысы Перизат Қайрат пен оның анасы Ғайни Алашбаеваның адвокаты, қызы мен анасының іс-әрекетінде қылмыс құрамының болмауына байланысты ақтауды сұрап, апелляциялық шағым түсірген.

"Үкімнің күшін жойып, [оларды] қылмыс құрамының болмауына байланысты ақтау туралы өтініш білдіремін", – деген адвокат Асланбек Дәулетияровтың апелляциялық шағымынан жергілікті басылымдар үзінді келтірген.

Шағымды қарау мерзімі әзірге белгісіз. Астана қаласының ауданаралық соты адвокаттан апелляциялық шағым түскенін растады.

"Апелляциялық шағым түскен кезде судья оның дұрыс толтырылуын және берілген мерзімін тексереді. Егер шағым Қылмыстық-процестік кодекс талаптарына сай болса, іс заңда белгіленген мерзімде Астана қалалық сотына жолданады. Іс апелляцияға түсіп, өндіріске қабылданған жағдайда қосымша хабарланады", – деп жазылған хабарламада.

25 шілде күні Астана соты Перизат Қайратқа 10 жыл, оның анасы Ғайни Алашбаеваға – 7 жыл түрме жазасын кескен. Сот ол екеуін қайырымдылық желеуімен жиналған үш жарым миллиард теңгеден астам қаржыны жымқырғаны үшін айыпты деп таныған.

Тергеу деректері бойынша, қызы мен анасы 2021-2024 жылдар аралығында қайырымдылық аясында қаражат жинап, оны негізінен зергерлік бұйымдар мен әшекейлер, жылжымайтын мүліктер сатып алуға, шетелге саяхатқа шығуға жұмсаған. Іс материалдарына сәйкес, Газа секторына көмек ретінде жиналған шамамен 1 миллион доллардың 13,7 мың доллары ғана мақсатты жерге аударылған. Ал қалған ақшаға қымбат автокөліктер мен пәтер сатып алынған.

Қызы да, анасы да өздеріне тағылған айыптарды мойындамады. Перизат Қайрат айыптауларды "тергеушілердің қиялы" деп атап, жиналған қаражатты Палестина аумағына қолма-қол ақшалай жеткізгенін, себебі банк аударымы әскери қақтығысты қаржыландыру ретінде бағалануы мүмкін деп қауіптенгенін айтқан.

ОҚИ ОТЫРЫҢЫЗ

"Үш миллион теңге фэншуйға, тағы үшеуі – биоқоспа алуға". Biz Birgemiz қоры экс-басшысы Перизат Қайраттың соты

АҚШ-тың Соғысты зерттеу институтының (ISW) баяндамасында Кремль алдағы АҚШ–Ресей саммитін Украинада бейбітшілік орнатуға шынайы қадамдар жасау үшін емес, АҚШ пен Еуропаның арасына жік салу үшін пайдалануға тырысады деп көрсетілген.

Ресей өкілдерінің бірқатар мәлімдемелерін талдағаннан кейін сарапшылар Ресей бұрыннан келе жатқан әскери мақсаттарынан бас тартуға әлі дайын емес деген қорытындыға келген. Ресейдің мақсаттарына: Украинаның НАТО-ға мүше болуына жол бермеу, Украинада ресейшіл қуыршақ үкіметтің билікке келуі және Украинаны толық қарусыздандыру, яғни оның толық капитуляциясы жатады. ISW болжамынша, Ресей болашақта атысты тоқтату туралы қандай да болмасын келісімді бұзып, оған Украинаны айыптауы мүмкін – Мәскеу 2025 жылдың көктемінде әлденеше рет сөйткен.

ОҚИ ОТЫРЫҢЫЗ

Трамп Медведевтің "АҚШ-Ресей соғысы" туралы сөзінен кейін екі сүңгуір қайықты орналастыруға бұйрық берді

ISW Ресейдің қауіпсіздік кеңесі төрағасының орынбасары Дмитрий Медведевтің Еуропаны "АҚШ-тың Украинадағы соғысты тоқтатуына кедергі жасауға тырысты" деп айыптаған сөздеріне назар аударады. Оған қоса, Ресей либерал-демократиялық партиясының (ЛДПР) жетекшісі Леонид Слуцкий 9 тамызда еуропалық елдер "антиресейлік саясат жүргізіп, Украинада бейбітшілік ісін жылдам реттеуге кедергі келтіріп отыр" деп мәлімдеген.

Одан бөлек, ресейлік саясаттанушы Сергей Марков 10 тамызда The Washington Post газетіне берген сұхбатында, Ресей президенті Владимир Путиннің Аляскада өткелі отырған саммиттегі басты мақсаты – Украинада бейбітшілік орнатуға кедергі ретінде Ресейді емес, Украина мен Еуропаны көрсету екенін айтты. Ол, сондай-ақ, Ресейдің ешбір талапқа көнбейтінін атап өтті.

Сарапшылар Кремль АҚШ, Еуропа және Украинаның бірлігін әлсіретуді көздейтін кең ауқымды науқанды бұрыннан жүргізіп келе жатыр дейді. Олардың айтуынша, бұл науқан Батыстың Украинаны қолдауын шектеу және Украинаға қарсы ашқан соғысты тоқтату мәселесіне байланысты бастапқы талаптарынан бас тартқысы келмейтін Путиннен назарды басқа жаққа бұру мақсатын көздейді.

АҚШ президенті Дональд Трамп пен Ресей президенті Владимир Путин 15 тамызда Аляскада кездеспекші.

ОҚИ ОТЫРЫҢЫЗ

Трамп Путинмен "келесі аптада кездесуге дайын"

Жексенбі, 10 тамыз күні Солтүстік Еуропа мен Балтық елдерінің басшылары Украина мен Ресей арасындағы соғысты аяқтау жөніндегі келіссөз атыс тоқтатылады деген шарт орындалса ғана өтуі мүмкін екенін және "Киевтің қатысуынсыз ешқандай шешім қабылданбауға тиіс" екенін мәлімдеді.

Дания, Эстония, Финляндия, Исландия, Латвия, Литва, Норвегия мен Швецияның мемлекет және үкімет басшылары бірлескен мәлімдемесінде Украинаның егемендігіне, тәуелсіздігіне және жерінің тұтастығына "мызғымас қолдау" білдірді.

Солтүстік Еуропа мен Балтық елдерінің басшылары АҚШ-тың "соғысты аяқтауға көмектесу" бастамасын құптағанымен, мәлімдемеде келіссөзге Украина мен Еуропаның қатысуы міндетті екенін ерекше атап өтті.

ОҚИ ОТЫРЫҢЫЗ

WSJ: Украина мен Еуропа АҚШ-қа соғысты тоқтату жоспарын ұсынды

"Украина халқы өз тағдырын өзі еркін таңдауы керек. Украина үнсіз қалған жағдайда бейбітшілікке жол ашу мүмкін емес, — делінген құжатта. – Украинасыз Украина жөнінде, Еуропасыз Еуропа жөнінде ешқандай шешім қабылданбауға тиіс".

Бұған қоса бірлескен мәлімдемеде "келіссөздер атысты тоқтату шарты орындасла ғана өтетіні" айтылған.

Сонымен бірге, Украинаға алдағы уақытта да қаржылай және әскери көмек көрсету жалғасатынын, сондай-ақ Ресейге қарсы енгізілген "шектеу шаралары" сақталатынын және оларды күшейтуге дайындық жасалып жатқанын растаған.

Жексенбі, 10 тамыз күні Газа қаласында Израильдің қорғаныс армиясының (ЦАХАЛ) әуе шабуылы салдарынан Al Jazeera телеарнасының журналисі Анас әл-Шариф пен арнаның тағы төрт қызметкері қаза тапқан. Қаланың шығыс бөлігіндегі әл-Шифа ауруханасының жанында орналасқан шатырға әуеден шабуыл жасалған. Жергілікті биліктің мәліметінше, Al Jazeera қызметкерлерінен бөлек, тағы екі бейбіт тұрғын қаза тапқан.

Израиль әскері барлау деректеріне және табылған құжаттарға сүйеніп, Анас әл-Шариф АҚШ пен Еуропа одағында террористік ұйым деп танылған ХАМАС тобының шағын ұясын басқарған және Израильге жасалған зымыран шабуылдарына қатысқан деп мәлімдеді.

"Шабуыл жасалар алдында бейбіт тұрғындар арасындағы құрбандарды барынша азайту үшін шаралар қабылданды. Нысанаға дәл түсетін қару қолданылды, әуеден бақылау жүргізілді, қосымша барлау ақпараты алынды", – делінген ЦАХАЛ мәлімдемесінде.

Бұған дейін Израиль әл-Шарифті палестиналық қарулы топтармен байланысы бар журналистер тізіміне енгізген еді. Al Jazeera және әл-Шарифтің өзі бұл айыптауларды жоққа шығарған. Телеарна өз қызметкерлеріне жасалған шабуылды "БАҚ еркіндігіне қарсы өрескел әрі қасақана шабуыл жасау" деп атады.

28 жастағы Анас әл-Шариф 2024 жылы Reuters агенттігінің құрамында Газа соғысы туралы фотоматериалдары үшін Пулитцер сыйлығын алған. Қаза болар алдында ол X әлеуметтік желісінде Израиль әскері екі сағаттан астам уақыт бойы қаланы қатты атқылап жатқанын жазды.

Журналистерді қорғау комитеті Израиль журналистерді террористермен байланысы бар деп жүйелі түрде айыптайтынын, бірақ "дәлелді деректер ұсынбайтынын" мәлімдеді. Ұйымның дерегінше, 2023 жылғы 7 қазанда Израильге жасалған шабуылдан кейін басталған Газа соғысы барысында кемінде 186 БАҚ қызметкері қаза тапқан.

Жексенбі күні Израиль премьер-министрі Биньямин Нетаньяху Газа қаласын бақылауға алу мақсатын көздейтін әскери операцияның жаңа кезеңі басталғанын хабарлады. Сонымен қатар, ол Газада "шетелдік журналистерді көбірек жұмыс істеуге жіберу" жоспарын жариялады. Бұған дейін Израиль билігі қауіпсіздік себептерін алға тартып, шетелдік тілшілердің Газаға өз бетімен баруына кедергі қойып келген. Сирек жағдайда ғана Израиль әскері қауіпсіздік қызметі өкілдерінің бақылауымен баспасөз өкілдерінің Газаға барып-қайтуын ұйымдастырған.

ОҚИ ОТЫРЫҢЫЗ

Нетаньяху Газа секторындағы жаңа әскери операция жоспары жайлы айтты

Қазақстанда кәмелетке толмаған жеткіншекке жыныстық сипаттағы зорлық әрекетін жасаған деген күндікке ілінген адам Ресейден Қазақстанға экстрадицияланды. Бұл туралы 11 тамызда Қазақстанның бас прокуратурасының баспасөз қызметі хабарлады. Ресми ақпаратта Қазақстанға ол нақты қай күні жеткізілгені айтылмаған.

Прокуратура дерегінше, ұсталған адам 2024 жылдың қараша айына Қостанай облысында кәмелетке толмаған әрі психикалық ауруға шалдыққан жасөспіріммен үйде жалғыз қалған сәтті пайдаланып, оған зорлық жасаған деген күдікке ілінген. Күдікті әлгі баланың ата-анасы достық қарым-қатынаста болған.

Қылмыс оқиғасынан кейін күдікті Қазақстаннан кетіп қалған. Соған байланысты Қазақстан билігі оған халықаралық іздеу жариялаған.

Күдікті былтыр Ресей Федерациясының Челябі облысында ұсталып, Бас прокуратураның сұрауы бойынша Қазақстанға экстрадицияланған. Қазір ол Қазақстанда тергеу абақтысында қамауға отыр деп хабарлады бас прокуратураның баспасөз қызметі.

Қазақстанның Қылмыстық кодексінде педофилия қылмысы үшін белгілі бір лауазымды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан өмір бойына айыра отырып, он бес жылдан он жеті жылға дейінгі мерзімге түрмеге қамау жазасы қарастырылған.

Қазақстанда 2018 жылдың басынан бастап химиялық кастрация жасау туралы заң күшіне енген. Қылмыстық кодекске сәйкес, химиялық кастрация "кәмелетке толмағандарды зорлады" деген айып тағылып, қылмысы дәлелденген 18 жастан асқан адамдарға қолданылады.

Егер Ресей Украинадағы Әзербайжанға тиесілі энергетика нысандарына тағы да шабуыл жасайтын болса, онда Баку өз қорларынан Киевке қару-жарақ беруге салынған тыйымды алып тастауы мүмкін. Бұл туралы Әзербайжан президенті Илхам Әлиевтің маңайындағыларға жақын telegram-арналар хабарлады.

Ресейлік "Военкор Котенок" telegram-арнасы "бірқатар дереккөздердің мәліметінше, Баку қазірдің өзінде 122 мм және 155 мм артиллериялық снарядтар өндірісін бастап, кейін оларды Украинаға жөнелтуге дайындалып жатыр, қалай болғанда да шешім қабылданып қойған" деп жазды.

Meduza басылымы атап өткендей, Әлиев пен Украина президенті Владимир Зеленский телефонмен сөйлескенде Одесса облысындағы Әзербайжан мұнай базасына жуырда Ресейдің жасаған шабуылын айыптаған.

Әзербайжан президенті кеңсесі таратқан хабарламада екі тарап Ресейдің Әзербайжан мұнай базасына және Одессадағы Әзербайжан газын айдайтын компрессор станциясына "мақсатты түрде жасаған әуе шабуылдарын" айыптағаны айтылған. Ресей әскері компрессор станциясына 6 тамызға қараған түні, ал SOCAR мемлекеттік компаниясына тиесілі мұнай базасына 8 тамызға қараған түні әуеден шабуыл жасаған, деп жазды Meduza. Содан сәл бұрын Украина алғаш рет Трансбалқан дәлізі арқылы Әзербайжаннан газ алған еді.

Илхам Әлиев биыл шілдеде Украинаға жерін Ресейдің басып алуына "көнбеуге" кеңес берген.

ОҚИ ОТЫРЫҢЫЗ

Әлиев Украинаға Ресейдің жерді басып алуына "көнбеуге" кеңес берді

Мәскеу мен Баку арасы былтыр желтоқсанда Қазақстанның Ақтау қаласы маңына Azerbaijan Airlines әуекомпаниясының жолаушы ұшағы апатқа ұшырағаннан кейін шиеленісіп кетті. Апат салдарынан 38 адам қаза тауып (үшеуі экипаж мүшесі), 29 ада зардап шекті. Әзербайжан бұл қайғылы оқиғаға жауапкершілікті Ресейге жүктеді, ал Кремль кінәсін мойындаудан бас тартып отыр.

Бұған қоса биыл 27 маусымда Ресейдің Екатеринбург қаласында ресейлік күш құрылымдары әзербайжан диаспорасы өкілдерін ұстаған кезде екі адам қаза тапқан соң, бұған жауап ретінде Бакуде шамамен жиырмаға жуық ресейлік азамат, оның ішінде "Sputnik Әзербайжан" атты кремльшіл ақпарат агенттігінің журналистері де ұсталып, қамауға алынды. Баку бұл агенттіктің лицензиясын оның алдында, ақпан айында жойған болатын. Әзербайжан құқық қорғау органдары ұсталған ресейліктердің кейбіріне есірткі контрабандасы мен кибер алаяқтық қылмысына қатысы бар деген айыптар тақты.

ОҚИ ОТЫРЫҢЫЗ

Әлиев Путинмен неге араздасты? Әзербайжан саясаттанушысымен сұхбат

АҚШ президенті Дональд Трамп Вашингтондағы үйсіздерді қала орталығынан көшірмек ниетте.

"Мен астанамызды бұрынғыдан да қауіпсіз әрі көркем етпекпін. Үйсіздер қала орталығынан дереу кеткені жөн. Біз сіздерге тұратын орын береміз, бірақ ол астанадан алыс жерде болады. Ал қылмыскерлерге – барар жер, басар тау жоқ. Біз сіздерді түрмеге жабамыз, сіздердің орындарыңыз сол жерде. Барлығы шекарадағыдай өте жылдам болады", – деп жазды Трамп Truth Social әлеуметтік желісінде.

Ол өз жоспары қылмыспен күресуді ғана емес, оған қоса Вашингтонды "көркейту" шараларын да қамтитынын айтты. Трамп бұл жоспардың толық нұсқасын дүйсенбі, 11 тамызда өтетін баспасөз конференциясында баяндамақ.

Бұдан бөлек, президент әлеуметтік желідегі жеке бір постында:

"...Қылмыс көрсеткіші тек нашарлап бара жатыр, қала барған сайын лас әрі сұрықсыз болып көрінеді... Шатырлар, қайыршылық, лас-қоқыс пен қылмыс пайда болмас бұрын астана әлемдегі ең әдемі қала еді. Жақында ол қайтадан сондай болады", – деп жазды.

Израиль Газа секторында әскери операцияның жаңа кезеңіне дайындалып жатыр. Оның мақсаты – АҚШ пен Еуроодақта террористік ұйым деп танылған ХАМАС тобының қалған екі тірек нүктесін бақылауға алу. Израиль премьер-министрі Биньямин Нетаньяху Иерусалимде өткен баспасөз мәслихатында анклавтағы ең ірі елді мекен – Газа қаласын алу көзделіп отырғанын мәлімдеп, операцияны "өте қысқа мерзімде" аяқтау жоспарланып отырғанын айтты. Оның сөзінше, бұл операция соғыс қимылдарының тоқтауына септесуі тиіс.

"Нақты мерзімдер туралы айтқым келмейді, бірақ өте қысқа уақыт жайлы сөз болып отыр, өйткені біз соғысты аяқтағымыз келеді", – деген Нетаньяхудың айтқанын келтірген Reuters агенттігі.

Өткен жұма күні Израиль билігі Газа секторындағы әскери кампанияны кеңейту жоспарын бекіткен. Бұл шешім ел ішінде де, шетелде де, соның ішінде бірқатар Еуропа мемлекеттері тарапынан да сынға ұшырады.

ОҚИ ОТЫРЫҢЫЗ

Израиль құпия органдарының бұрынғы қызметкерлері Трамптан Газадағы соғысты аяқтауды өтінді

Нетаньяху Израильдің "операцияны аяғына дейін жеткізіп", қаруын тастаудан бас тартып отырған "ХАМАС тобын күйретуге" ниетті екенін баса айтты. Бұған дейін ХАМАС басшылығы тәуелсіз Палестина мемлекеті құрылғанға дейін қарудан бас тартпайтынын мәлімдеген еді.

Бұған қоса Нетаньяху әскери іс-қимылдармен қатар "гуманитарлық серпін" жасау – Газа халқына көмек жеткізуді арттыру жоспарланып отырғанын айтты. Бұл іс-шара АҚШ-пен бірлесе үйлестірілмек. Сонымен бірге, бейбіт тұрғындардың қоныс аударуы үшін "қауіпсіз аймақтар" құру көзделіп отыр.

Нетаньяху Газа секторында жұмыс істеуге шетелдік журналистерді көбірек кіргізу жоспарын да жариялады. Алайда ол жөнінде егжей-тегжейлі ақпарат берген жоқ. Бұған дейін Израиль билігі көбіне қауіпсіздік себептерін алға тартып, шетелдік тілшілердің Газадағы жағдайды өздері барып, көз жеткізуіне кедергі жасап келген. Сирек жағдайда ғана Израиль әскерилері қауіпсіздік қызметі өкілдерінің бақылауымен баспасөз өкілдерінің Газаға барып-қайтуын ұйымдастырған.

ОҚИ ОТЫРЫҢЫЗ

Вашингтон Бакумен Әзербайжан және Орталық Азия елдерін Авраам келісіміне қосу мәселесін талқылап жатыр